Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiễm nhiều xoang cùng một thời điểm. Tình trạng này khiến lớp niêm mạc của biểu mô lót trong xoang sưng nề, dịch hô hấp ứ đọng trong những hốc xoang và chuyển thành mủ.
Viêm đa xoang là gì?
Viêm đa xoang là tình trạng viêm ít nhất 2 xoang trở lên. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ xoang nào của hệ thống xoang, bao gồm xoang bướm, xương hàm, xoang sàng hoặc xoang trán.
Viêm xoang làm sưng tấy lớp niêm mạc của biểu mô lót. Điều này ngăn chặn dịch hô hấp chảy xuống. Dịch ứ đọng lâu ngày chuyển sang dịch mủ, tăng mức độ viêm nhiễm, gây đau và khó chịu cho người bệnh.
Để điều trị, người bệnh được khám kỹ lưỡng đường mũi và các hốc xoang. Sau đó định hướng điều trị với những phương pháp thích hợp nhất.
Phân loại
Bệnh viêm đa xoang được phân thành những loại dưới đây:
- Cấp tính: Bệnh mới phát, có những triệu chứng đột ngột nhưng dễ điều trị. Hầu hết các trường hợp khỏi bệnh hoàn toàn sau 4 tuần điều trị và không tái phát.
- Bán cấp tính: Những triệu chứng được chữa khỏi trong vòng 4 – 8 tuần.
- Mãn tính: Viêm đa xoang mãn tính có những triệu chứng kéo dài ít nhất 12 tuần hoặc tái phát nhiều lần ngay cả khi đã được điều trị tích cực. Viêm mãn tính tiến triển từ giai đoạn cấp tính không được điều trị tốt.
- Tái phát: Viêm tái phát từ 4 lần mỗi năm, kéo dài < 4 tuần mỗi đợt và có tính chu kỳ. Mỗi đợt tái phát thường cách nhau 10 ngày.
Xem thêm định nghĩa: Bệnh Viêm Xoang Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Cách Xử Lý Dứt Điểm
Nguyên nhân gây viêm đa xoang
Nguyên nhân gây viêm đa xoang thường bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Viêm tai giữa, viêm mũi, viêm họng… không được điều trị khiến nhiễm trùng lây lan đến các xoang. Cuối cùng dẫn đến viêm và sưng tấy.
- Cấu trúc mũi bất thường: Polyp mũi, lệch/ vẹo vách ngăn mũi… làm cản trở lưu thông của khí và dịch hô hấp. Điều này khiến dịch ứ đọng trong xoang và gây nhiễm trùng.
- Môi trường sống ô nhiễm: Viêm đa xoang thường gặp ở những người sống trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, các tác nhân gây bệnh trong môi trường như vi khuẩn, virus…
- Hệ miễn dịch suy yếu: Hệ miễn dịch suy yếu làm tăng nguy cơ viêm xoang. Đặc biệt là những người bị nhiễm HIV hoặc đang điều trị ung thư.
- Dị ứng: Ở những người bị viêm mũi dị ứng, việc tiếp xúc thường xuyên với tác nhân sẽ khiến niêm mạc mũi phù nề, tăng tiết dịch và làm tắc những lỗ thông xoang. Điều này tạo điều kiện cho viêm nhiễm phát triển và gây viêm xoang.
Triệu chứng của viêm đa xoang
Vì có nhiều xoang ảnh hưởng đồng thời nên các triệu chứng thường dữ dội hơn so với thông thường. Dưới đây là các triệu chứng và dấu hiệu của viêm đa xoang:
- Đau đầu
- Đau nhức mặt, quanh hai hốc mắt, má, thái dương và tai
- Mệt mỏi
- Đau họng
- Ho khan hoặc ho có đờm
- Chảy dịch mũi sau
- Đau ở vùng răng và hàm (thường do viêm xoang hàm)
- Nghẹt mũi
- Khó thở hoặc tắc nghẽn đường mũi
- Dịch mũi trong, có màu xanh hoặc vàng
- Hôi miệng
- Vị giác bất thường
- Cảm thấy có áp lực trong tai.
Đọc thêm: Bệnh Viêm Xoang Có Di Truyền Không? Có Nguy Hiểm Không? Giải Pháp Điều Trị
Viêm đa xoang có nguy hiểm không?
Bệnh viêm đa xoang cần được điều trị sớm. Về cơ bản, nhiễm trùng các xoang gây ra triệu chứng nghiêm trọng và dai dẳng, ảnh hưởng đến tinh thần, giấc ngủ và sức khỏe chung của người bệnh.
Mặt khác, viêm xoang cấp không được chữa có thể tiến triển thành mãn tính và gây ra những biến chứng sau:
- Biến chứng ở mắt
- Viêm túi lệ
- Áp xe mi mắt
- Viêm tấy tổ chức hốc mắt
- Viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu
- Viêm – áp xe ổ mắt
- Biến chứng nội sọ
- Viêm màng não
- Áp xe não
- Viêm não
- Biến chứng ở tai và họng
- Viêm họng mãn tính
- Viêm tai giữa
- Giảm thính giác
- Biến chứng mạch máu
- Huyết khối xoang tĩnh mạch hang (chủ yếu do viêm xoang bướm hoặc viêm xoang sàng)
- Biến chứng thần kinh
- Liệt dây thần kinh vận nhãn
- Liệt dây thần kinh thị giác và khứu giác
- Biến chứng ở mũi
- Lệch vách ngăn mũi
- Phì đại cuốn mũi
- Biến chứng toàn thân
- Viêm phổi
- Nhiễm khuẩn huyết.
Viêm đa xoang được chẩn đoán như thế nào?
Trong lần đầu thăm khám, bệnh nhân được kiểm tra tiền sử y tế và liệt kê các triệu chứng, bao gồm cả vị trí và mức độ đau, mức độ nghẹt mũi… Sau khám lâm sàng, người bệnh được thực hiện các xét nghiệm để nắm rõ hơn về tình trạng. Cụ thể:
- Nội soi mũi xoang: Một ống nội soi được đưa vào mũi và di chuyển đến các hốc xoang. Điều này giúp phát hiện và đánh giá những bất thường trong đường mũi và các hốc xoang, chẳng hạn như: Polyp mũi, thoái hóa, tình trạng sưng về và tụ mủ do viêm.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI): Những trường hợp nghiêm trọng hoặc chưa rõ kết quả có thể được chỉ định chụp CT hoặc MRI vùng hàm mặt. Những kỹ thuật này giúp bác sĩ dễ dàng hơn trong việc quan sát cấu trúc tổng của mũi – xoang. Đồng thời giúp xác định viêm đa xoang.
Tìm hiểu thêm: Chi Phí Mổ Viêm Xoang Mũi Hết Bao Nhiêu Tiền? Địa Điểm Mổ Tốt Nhất Hiện Nay
Phương pháp điều trị viêm đa xoang
Điều trị ban đầu cho viêm đa xoang là thuốc và những biện pháp giảm nhẹ tại nhà. Nếu điều trị không hiệu quả hoặc có vấn đề về cấu trúc mũi xoang, người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật để xử lý nguyên nhân.
1. Thuốc
Bệnh nhân cần được điều trị bằng thuốc khi bị viêm đa xoang. Các thuốc được chỉ định dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Những thuốc thường được sử dụng gồm:
- Thuốc kháng sinh: Đây là thuốc trị viêm xoang do vi khuẩn. Thuốc có giúp khắc phục nhiễm trùng bằng cách tiêu diệt loại vi khuẩn đang gây bệnh.
- Thuốc kháng nấm: Nếu viêm đa xoang liên quan đến nấm, người bệnh sẽ được dùng thuốc kháng nấm. Thuốc này điều trị loại nấm đang gây nhiễm trùng và khiến viêm xoang không giảm.
- Thuốc giảm đau: Cần dùng thuốc giảm đau để làm dịu những cơn đau nhức do viêm đa xoang gây ra. Nhóm thuốc này có thể bao gồm Acetaminophen hoặc một loại NSAID (như Ibuprofen) cho trường hợp đau từ nhẹ đến vừa. Ngoài ra thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) còn có tác dụng giảm sưng nề do viêm, ngăn viêm và giảm nhẹ các triệu chứng.
- Thuốc xịt mũi có chứa corticoid: Không thể thiếu corticoid trong đơn thuốc điều trị bệnh viêm xoang. Đây là thuốc chống viêm mạnh, được dùng để điều trị tại chỗ. Thuốc có tác dụng ngăn ngừa và điều trị viêm, giảm đau nhức khó chịu và giảm phù nề niêm mạc. Khi sử dụng sẽ làm dịu niêm mạc, giảm đau nhức các xoang, giảm nghẹt mũi, sổ mũi và nhiều triệu chứng khác.
- Thuốc kháng histamin: Nếu viêm xoang do dị ứng, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng histamin để điều trị. Thuốc này có tác dụng ức chế các phản ứng do histamin như hắt hơi, nghẹt mũi… Đồng thời giảm kích ứng niêm mạc và viêm mũi xoang.
- Thuốc thông mũi: Nếu bị nghẹt mũi nhiều, người bệnh sẽ được sử dụng thuốc thông mũi trong vòng 5 ngày. Thuốc giúp giảm nhanh triệu chứng nghẹt mũi. Tuy nhiên cần tránh lạm dụng để không gây tắc mũi phục hồi.
- Thuốc co mạch: Một vài loại thuốc co mạch như Chlorzoxazone thường được dùng để làm dịu niêm mạc, giảm phù nề và kháng viêm. Từ đó đẩy lùi tình trạng và giảm triệu chứng của viêm xoang.
2. Điều trị tại nhà
Một số biên pháp điều trị tại nhà có thể giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Đồng thời giảm bớt các triệu chứng của viêm đa xoang.
- Rửa mũi bằng nước muối: Dùng nước muối sinh lý (nồng độ 0,9%) để súc họng và rửa mũi. Điều này giúp giảm viêm, kháng khuẩn và làm sạch đường mũi. Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối cũng giúp làm loãng dịch nhầy ứ đọng, giảm đau và các triệu chứng khác của viêm xoang.
- Chườm ấm và ẩm: Đặt một vài miếng gạc ấm và ẩm trên các xoang. Biện pháp này có tác dụng giảm đau, làm loãng dịch nhầy và giúp dịch hô hấp lưu thông dễ dàng hơn. Biện pháp chườm ấm cũng giúp giảm nghẹt mũi hiệu quả.
- Uống nhiều nước: Đây là một trong những cách làm loãng dịch nhầy trong mũi xoang, ngăn mất nước và duy trì sức khỏe tổng thể. Theo các chuyên gia, những người bị viêm xoang nên uống đủ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
- Xông mũi: Hít hơi nước khi đang tắm nước ấm hoặc xông mũi có thể giúp giảm bớt triệu chứng. Biện pháp này có tác dụng làm ấm và làm ẩm xoang, làm loãng dịch nhầy ứ đọng, giảm đau và thông mũi. Từ đó mang đến cảm giác dễ chịu cho bạn. Khi thực hiện, hãy đặt một thau nước nóng, trùm kín khăn lên đầu và thau nước, sau đó hít hơi nước bốc lên.
- Nghỉ ngơi: Viêm đa xoang khiến người bệnh mệt mỏi và khó chịu. Để cải thiện, tốt nhất nên nghỉ ngơi, thư giãn và tránh căng thẳng.
Đọc thêm: XEM NGAY 11 Cách Điều Trị Viêm Xoang Tại Nhà Đơn Giản, Hiệu Quả
3. Phẫu thuật
Nhiều trường hợp viêm đa xoang cần phải phẫu thuật điều trị. Thông thường pháp này sẽ được chỉ định cho những trường hợp sau:
- Không đáp ứng với điều trị bảo tồn và bị viêm đa xoang mạn tính
- Có biến chứng
- Cấu trúc mũi bất thường (phì đại cuốn mũi, vẹo/ lệch vách ngăn mũi, polyp mũi…)
Hầu hết trường hợp được phẫu thuật nội soi mũi. Tùy thuộc vào tình trạng, bác sĩ có thể tiến hành chỉnh sửa vách ngăn mũi, loại bỏ khối u hoặc mở rộng các lỗ thông xoang. Trong quy trình này, bác sĩ có thể sử dụng những dịch cụ nội soi để hút sạch nhầy mủ, lấy mô nấm mà không làm tổn thương những bộ phận lân cận.
Phòng ngừa
Có nhiều biện pháp giúp ngăn ngừa viêm đa xoang xảy ra và tái diễn. Bao gồm:
- Nếu có tiền sử dị ứng, cần tránh tiếp xúc với những tác nhân như phấn hoa, lông động vật, khói thuốc lá… Điều này giúp giảm nguy cơ viêm đa xoang do viêm mũi dị ứng.
- Tránh các bệnh lý nhiễm trùng (như cúm) bằng cách thường xuyên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng diệt khuẩn, mang khẩu trang khi đến nơi công cộng và tránh tiếp xúc gần với bệnh nhân bị cúm.
- Phần lớn các trường hợp viêm xoang do virus (chẳng hạn như cảm cúm). Vì vậy việc tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm có thể giúp giảm nguy cơ.
- Luôn giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh, đặc biệt là mũi, họng và tai.
- Tránh hút thuốc lá. Bởi thuốc lá và khói thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Nếu bị viêm xoang hoặc có các bệnh nhiễm trùng, cần điều trị tích cực để ngăn nhiễm trùng lây lan và viêm đa xoang.
- Đảm bảo giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Tốt nhất nên đánh răng 2 lần/ ngày kết hợp súc miệng và rửa mũi bằng nước muối.
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ. Tránh khói bụi và không khí ô nhiễm để tránh làm tăng nguy cơ viêm xoang.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm để cải thiện độ ẩm cho không khí. Điều này giúp hạn chế khô mũi và kích ứng niêm mạc mũi xoang.
- Điều trị nếu có polyp mũi hoặc lệch vách ngăn.
- Nghỉ ngơi và làm việc hợp lý, tránh căng thẳng và stress trong công việc.
- Nâng cao sức khỏe và hệ miễn dịch bằng cách tập thể dục đều đặn, ăn một chế độ ăn lành mạnh, đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin và chất chống oxy hóa.
Bệnh viêm đa xoang có mức độ nghiêm trọng hơn so với viêm xoang thông thường. Nhiều hốc xoang bị nhiễm trùng dẫn đến đau nhức dữ dội, nghẹt mũi và tăng nguy cơ phát triển các biến chứng. Chính vì thế mà các phương pháp điều trị cần được áp dụng sớm để khắc phục bệnh.
Tham khảo thêm:
- TOP 7 Thuốc Trị Viêm Xoang Của Mỹ Bán Chạy Nhất Hiện Nay
- Mách Bạn 11 Cách Chữa Viêm Xoang Tại Nhà Hiệu Quả, Dễ Thực Hiện
