Rối Loạn Nội Tiết Tố

Rối loạn nội tiết tố nữ là tình trạng hormone sinh dục nữ có quá nhiều hoặc quá ít trong máu. Tình trạng mất cân bằng nội tiết tố có thể xảy ra với một hoặc cùng lúc nhiều loại hormone.

Thông thường, nồng độ estrogen ở mức cân bằng khi nằm trong khoảng từ 50 - 400pg/ml. Khi nồng độ dưới mức 100 pg/ml thì có thể chị em đang bị rối loạn nội tiết tố nữ.

Thông thường nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn nội tiết tố nữ là do sự mất cân bằng giữa 2 hormone estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ. Sự mất cân bằng này có thể do một số yếu tố dưới đây:

• Tuổi tác: Rối loạn nội tiết tố thường xảy ra ở tuổi trung niên hoặc ở những phụ nữ đã lập gia đình. Sự mất cân bằng giữa 2 loại hormone nội tiết quan trong này gây ra những triệu chứng của rối loạn nội tiết tố nữ. Ngoài ra, tình trạng rối loạn nội tiết tố ở lứa tuổi dậy thì cũng phổ biến. Khi bắt đầu có kinh nguyệt, cơ thể sẽ sản sinh estrogen giúp thúc đẩy hình thành các đặc tính sinh dục nữ. Nhưng do lượng hormone tiết ra không ổn định kết hợp với sự thay đổi tâm lý lứa tuổi dẫn tới rối loạn nội tiết tố ở tuổi dậy thì.
• Tác dụng phụ của thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai có thành phần chính là estrogen tổng hợp nên nếu dùng trong thời gian dài sẽ làm tăng nồng độ estrogen hơn hẳn progesterone, dẫn tới rối loạn nội tiết tố.
• Môi trường sống độc hại, ô nhiễm: Cơ thể phụ nữ dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường sống ô nhiễm, độc hại. Việc sinh sống, tiếp xúc và làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, hóa chất, các sản phẩm độc hại là suy giảm nội tiết tố, do quá thừa hoặc thiếu estrogen.
• Yếu tố tâm lý: Tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, stress kéo dài khiến hormone progesterone giảm mạnh, tăng estrogen khiến hoạt động của tuyến thượng thận bị ảnh hưởng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây rối loạn nội tiết, nặng hơn có thể gây rối loạn tuyến yên, buồng trứng và trục não bộ.
• Chế độ dinh dưỡng: Chị em thường xuyên ăn các thực phẩm có sẵn, thực phẩm đóng hộp, đồ ngọt, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ cũng có thể làm tăng lượng estrogen trong cơ thể. Hoặc nữ giới ăn kiêng quá mức, ăn quá ít, không có đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể gây suy giảm nội tiết tố nữ estrogen, suy dinh dưỡng.
• Ảnh hưởng của thai kỳ: Đây là giai đoạn cơ thể phụ nữ trải qua nhiều sự thay đổi nhất, đặc biệt là sự thay đổi hormone. Các giai đoạn chị em có thể bị rối loạn nội tiết tố nữ đó là khi mang thai, sau sinh, sau khi nạo hút thai.
• Các bệnh lý khác: Suy gan là một trong những bệnh lý làm suy giảm nồng độ estrogen tăng cao. Khi gan bị suy yếu giảm hoạt động đào thải estrogen ra khỏi cơ thể làm estrogen ứ đọng, tăng cao gây rối loạn nội tiết tố.

Rối loạn nội tiết tố thường xảy ra nhiều ở giai đoạn dậy thì và giai đoạn tiền mãn kinh của phụ nữ. Nhưng đôi khi do một lý do nào đó, sự rối loạn này có thể xảy ra ở những giai đoạn mà lẽ ra nội tiết tố trong cơ thể ổn định nhất. Ngoài ra, tình trạng rối loạn nội tiết tố thường xảy ra ở những đối tượng như:

• Người lạm dụng thuốc tránh thai.
• Người luôn trong tình trạng căng thẳng, mệt mỏi.
• Người thường xuyên tiêu thụ đồ ăn sẵn, đồ ăn đóng hộp.
• Trường hợp có thói quen hút thuốc lá.
• Người thường xuyên phải tiếp xúc và làm việc trong môi trường ô nhiễm.

Khi nội tiết tố trong cơ thể nữ giới rối loạn sẽ kéo theo rất nhiều vấn đề liên quan tới sức khỏe, vẻ bề ngoài. Một số dấu hiệu rối loạn nội tiết tố rõ nhất là:

• Nổi mụn bất thường trên da: Cơ thể nổi mụn bất thường là do sự thay đổi của hệ thống nội tiết tố trong cơ thể, nhất là trong giai đoạn tuổi dậy thì.
• Bị mất ngủ thường xuyên: Mất ngủ là dấu hiệu cảnh báo nồng độ progesterone trong cơ thể quá thấp. Nếu đang trong điều kiện bình thường mà vẫn bị mất ngủ thì đây là một dấu hiệu đáng lo ngại và có thể do rối loạn nội tiết tố nữ.
• Cơ thể tiết mồ hôi nhiều hơn: Việc cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi hơn bình thường chứng tỏ quá trình cân bằng nội tiết tố trong cơ thể đang gặp vấn đề. Đây là dấu hiệu thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh.
• Tâm lý bất thường: Nội tiết tố estrogen quyết định quá trình sản sinh serotonin - đây là loại hormone ảnh hưởng tới cảm xúc trạng thái tâm lý. Khi estrogen giảm kéo theo serotonin giảm khiến phụ nữ dễ rơi vào trạng thái tâm lý tiêu cực.
• Chu kỳ kinh nguyệt thay đổi: Chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng có sự liên quan mật thiết tới nội tiết tố nữ. Khi chu kỳ kinh nguyệt đang đều đặn nhưng đột nhiên kéo dài ra hoặc thu ngắn lại thì đây là dấu hiệu của rối loạn nội tiết tố nữ.
• Dễ mắc các bệnh phụ khoa: Tình trạng rối loạn nội tiết tố nữ khiến cơ chế sản sinh nội tiết tố nữ bị gián đoạn làm thành âm đạo không thể tiết dịch nhầy để bôi trơn và giữ ẩm cho âm đạo. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây viêm nhiễm phụ khoa.
• Giảm ham muốn tình dục: Nồng độ estrogen quyết định ham muốn, khoái cảm ở người phụ nữ. Khi hàm lượng hormone thay đổi, rối loạn sẽ làm giảm ham muốn tình dục.
• Cao huyết áp bất thường: Rối loạn nội tiết tố có thể tác động xấu tới tình trạng ổn định huyết áp trong cơ thể. Vì lượng natri trong cơ thể dư thừa làm tăng tình trạng trữ nước từ đó làm tăng huyết áp. Trong khi tỷ lệ giữa natri và nước trong cơ thể ổn định là do sự cân bằng của hormon aldosteron. Khi cơ thể mất cân bằng hormone aldosterone thì sẽ dễ bị tăng huyết áp.
• Nám da do rối loạn nội tiết: Rối loạn nội tiết là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nám da. Rối loạn nội tiết khiến da bị khô, sạm xuất hiện các vết nám lâu ngày gây ảnh hưởng tới thẩm mỹ và vẻ quyến rũ của chị em.

Để biết chính xác tình trạng rối loạn nội tiết, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này ngoài khai thác các triệu chứng lâm sàng, tiền sử sức khỏe, tâm lý, gia đình bác sĩ sẽ chỉ định làm các xét nghiệm. Đây là phương pháp đánh giá chỉ số hormone sinh sản, khả năng dự trữ noãn, hoạt động của buồng trứng và theo dõi chu kỳ rụng trứng.

Kết quả xét nghiệm giúp chị em biết và cần điều chỉnh những điều gì để tránh nguy cơ vô sinh, phát hiện sớm những rối loạn trong hệ nội tiết.

Xét nghiệm nội tiết tố nữ gồm các bước tiến hành như sau:

• Bác sĩ thăm khám và chỉ định.
• Khám lâm sàng các triệu chứng bên ngoài của cơ thể.
• Lấy máu và xét nghiệm nội tiết tố để phân tích các chỉ số.
• Bác sĩ xem kết quả xét nghiệm và đưa ra chẩn đoán, phác đồ điều trị.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm nhỏ như: Xét nghiệm Prolactin, xét nghiệm LH, xét nghiệm Estrogen, xét nghiệm AMH, xét nghiệm FSH, xét nghiệm Progesterone.

Duy trì trạng thái cân bằng nội tiết tố là biện pháp quan trọng để duy trì vóc dáng, sắc đẹp. Có nhiều phương pháp để lấy lại cân bằng nội tiết tố như các phương pháp điều trị tại nhà, dùng thuốc điều trị nội tiết tố hay dùng thuốc Đông y trị rối loạn nội tiết tố.

Sau đây là một số phương pháp được nhiều chị em áp dụng:

Thuốc Tây y điều trị rối loạn nội tiết tố nữ

Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt,... được nhắc tới ở trên, người bệnh có thể kết hợp uống các loại thuốc, thực phẩm chức năng để điều trị rối loạn nội tiết tố nữ, cụ thể như sau:

• Liệu pháp hormon thay thế (HRT): Liệu pháp này giúp cung cấp hormone estrogen trong cơ thể theo một liều lượng nhất định từ đó cân bằng nồng độ hormone.
• Sản phẩm nội tiết tố nữ Blackmores: Sản phẩm Blackmore giúp làm dịu cơn đau nhức người trong thời tiền mãn kinh, kiểm soát tình trạng cao huyết áp, sưng đau, sản sinh ra hormone cho cơ thể. Ngoài ra, Blackmore giúp cải thiện tình trạng mụn trứng cá, mụn viêm ở da, giữ ẩm cho da. 

Mặc dù các loại thuốc này giúp cải thiện tình trạng nhanh chóng nhưng có thể gây ra một số tác dụng phụ vì thế chị em cần tuân thủ theo đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc và sử dụng tại nhà.

Mẹo tại nhà

Với cách điều trị nội tiết tố tại nhà này, mọi người có thể áp dụng một số điều sau đây:

• Xây dựng chế độ ăn uống sinh hoạt, lành mạnh, hợp lý, khoa học, sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
• Bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu acid béo như omega 3, omega-6, omega-9 có trong các loại cá, hạt hướng dương hay bơ. Các acid này có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất các hormone của cơ thể.
• Bổ sung các loại rau xanh như súp lơ, đậu nành, cải bắp,... vì trong các loại thực phẩm này chứa nhiều vitamin C và các khoáng chất hỗ trợ tham gia trực tiếp quá trình sản xuất hormone cũng như có tác dụng điều hòa nội tiết, ức chế khả năng rối loạn nội tiết.
• Uống đủ lượng nước được khuyến cáo mỗi ngày, tối thiểu 1,5 - 2 lít nước/ngày.
• Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, mệt mỏi, stress, luôn giữ tinh thần thoải mái. Chị em có thể thực hiện một số bài tập thể dục nhẹ, tập yoga, ngồi thiền, đi bộ hay tắm nước nóng,...
• Ngoài ra, chị em có thể áp dụng một số bài massage nhẹ nhàng ở vùng bụng và chân để kích thích quá trình điều hòa các hormone trong cơ thể.

Thuốc Đông y

Theo quan niệm của Đông y, rối loạn nội tiết phụ thuộc vào thể chất, tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Một số bài thuốc chị em có thể áp dụng đó là:

• Bài thuốc Đông y chữa huyết nhiệt: Các nguyên liệu cần có đó là đan bì, hoàng cầm, xích thược. Đem các vị thuốc này sắc cùng với 500ml nước ở lửa nhỏ tới khi cạn còn 3 chén thì tắt bếp. Chia thuốc thành các phần bằng nhau và uống hết trong ngày. Dựa vào tình trạng bệnh của mỗi người mà thầy thuốc sẽ gia giảm các nguyên liệu trên cho phù hợp.
• Thuốc Đông y tăng nội tiết tố nữ do hư nhiệt: Chị em chuẩn bị các nguyên liệu mạch môn, huyền sâm, bạch thược, địa cốt bì, a giao. Cho các nguyên liệu vào nồi sắc cùng với 500ml nước ở lửa nhỏ tới khi cạn còn 200ml thì tắt bếp. Sắc mỗi ngày 1 thang và dùng liên tục 5 - 7 thang để cho kết quả tốt nhất.
• Bài thuốc tiêu dao thang: Thành phần gồm có phục linh, bạc hà, cam thảo, đương quy, bạch truật, trần bì, sài hồ. Đem sắc các nguyên liệu trên với 500ml nước ở lửa nhỏ tới khi cạn còn ⅓ lượng nước ban đầu thì tắt bếp. Mỗi ngày uống một thang và uống khi thuốc còn ấm.

Do thuốc Đông y có tác dụng chậm nên các bạn cần kiên trì sử dụng thuốc trong thời gian dài, không bỏ dở thuốc giữa chừng để tránh ảnh hưởng tới hiệu quả trị bệnh.

Bệnh rối loạn nội tiết tố nữ có thể được cải thiện đáng kể nếu chị em lưu ý những điều dưới đây:

• Uống đủ lượng nước được khuyến cáo mỗi ngày từ 1,5 - 2 lít nước. Ngoài ra có thể kết hợp uống nước canh, nước ép từ một số loại quả chứa nhiều vitamin, quả mọng. 
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng và cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.
• Luôn giữ cho tinh thần thoải mái, không căng thẳng, mệt mỏi, stress. Tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, độc hại, luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài đường.
• Tuyệt đối không được lạm dụng thuốc tránh thai.
• Bỏ thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng cafein, các chất kích thích khác.
• Tránh ăn các loại đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh.
• Trong quá trình điều trị rối loạn nội tiết tố, chị em nên sử dụng những loại thuốc có nguồn gốc rõ ràng, uy tín, được bộ y tế chứng nhận.

Trên đây là những thông tin cần biết về rối loạn nội tiết tố. Những rối loạn nội tiết tố có thể gây ra Những triệu chứng này có thể gây ra những phiền toái, bứt rứt, khó chịu cho chị em phụ nữ vì vậy cần phải áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp để cải thiện các triệu chứng.