Mụn Đầu Đen

Mụn đầu đen là loại mụn xảy ra do quá trình oxy hóa của vi khuẩn, bụi bẩn, da chết tích tụ trong lỗ chân lông. Đầu mụn dần chuyển từ trắng sang đen, xuất hiện thành từng nốt riêng lẻ và thường tập trung ở mũi, hai bên cánh mũi, cằm và giữa mày.

Đặc biệt, mũi là nơi mụn đầu đen phát triển mạnh mẽ nhất so với các vị trí khác. Nguyên do bởi mũi thường đổ nhiều dầu hơn, các đường rãnh càng tăng thêm sự lý tưởng cho các loại vi khuẩn, bụi bẩn tích tụ để hình thành nên mụn. Về cơ bản mụn đầu đen rất cứng đầu, chỉ phát triển mạnh hơn thay vì giảm đi nếu bạn không có biện pháp khắc phục.

Về nguyên nhân, có rất nhiều yếu tố gây ra mụn đầu đen bao gồm cả sự tác động từ bên ngoài lẫn bên trong cơ thể. Cụ thể là:

• Da đổ quá nhiều dầu: Dầu nhờn tiết quá nhiều trên da là nguyên do gây mụn đầu đen và nhiều loại mụn khác. Dầu làm cản trở hoạt động đào thải bụi bẩn, vi khuẩn và da chết ra khỏi lỗ chân lông. Lâu ngày nang lông bị bít tắc, xảy ra sự oxy hóa bởi không khí tác động sẽ nhanh chóng chuyển sang các đầu mụn màu đen. Nhân mụn đồng thời cũng sẽ có dấu hiệu cứng hơn so với khi mới hình thành.
• Sinh hoạt chưa lành mạnh: Các thói quen sinh hoạt hàng ngày như việc vệ sinh da không sạch sẽ, thường xuyên thức khuya, căng thẳng stress, tiếp xúc với những nơi nhiều khói bụi ô nhiễm nhưng không che chắn cho da sẽ dễ dàng gây ra mụn đầu đen.
• Hormone: Mụn đầu đen rất dễ xảy ra khi hormone trong cơ thể có những thay đổi bất thường. Bởi hormone có mối liên hệ trực tiếp với tuyến bã nhờn, khi mất cân bằng, dầu sẽ tiết ra rất mạnh, các tế bào da cũng gia tăng tốc độ luân chuyển, điều này xảy ra ở cả nam và nữ giới, đặc biệt khi trong lứa tuổi dậy thì.
• Ít uống nước: Nước là yếu tố đặc biệt cần thiết đối với các hoạt động sống, thiếu nước làm làn da mất đi độ ẩm phải tự cân bằng bằng cách tiết thêm dầu, đồng thời độc tố tích tụ trong da không thể đẩy ra ngoài. Khi này, mụn đầu đen tất yếu sẽ hình thành. Người càng uống ít nước sẽ càng dễ bị mụn và không chỉ mụn đầu đen.
• Ăn uống kém khoa học: Chế độ ăn có quá nhiều gia vị muối, đường, tiêu, ớt, nhiều dầu mỡ, nhiều chất kích thích, chất bảo quản đều làm bã nhờn dưới da hoạt động mạnh. Từ đó mụn đầu đen nhanh chóng xuất hiện.
• Lạm dụng thuốc: Tự ý sử dụng các loại thuốc, dùng sai liều lượng, liệu trình đều gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho da, làm nổi mụn đầu đen, cản trở đào thải độc tố, da đổ thêm nhiều dầu. Một số thuốc và thành phần gây mụn đầu đen thường gặp gồm: Thuốc chống động kinh, thuốc chứa thành phần Androgen, Corticoid, Lithium.

Các đối tượng có nguy cơ bị mụn đầu đen cao nhất gồm:

• Những người đang dậy thì.
• Phụ nữ có thai, sau sinh, người đến thời điểm tiền mãn kinh.
• Người làm việc trong những môi trường độc hại, ô nhiễm.
• Người ít khi duy trì vệ sinh da sạch sẽ, đặc biệt sau khi trang điểm.
• Các đối tượng có làn da đổ nhiều dầu quanh năm hoặc lạm dụng thuốc Tây.

Mụn đầu đen có các triệu chứng rất dễ nhận biết như sau:

• Các khu vực xuất hiện phổ biến nhất là mũi, cánh mũi, cằm, trán. Cũng có lúc mụn xảy ra ở cả tai, đùi, ngực, lưng.
• Các nốt mụn có màu đen đặc trưng, rất dễ nhìn ra bằng mắt thường. Những lỗ chân lông bị mụn luôn bị giãn nở rộng, lỗ chỗ trên mặt và thường đổ nhiều dầu.
• Kích thước của mụn đầu đen rất nhỏ, chỉ khoảng 1mm và nhân mụn sẽ trồi lên da sau một thời gian phát triển.
• Mụn không có biểu hiện sưng đỏ, đau nhức.

Mụn đầu đen là loại mụn đặc biệt dai dẳng, cứng đầu, không thể tự biến mất. Theo thời gian, mụn càng phát triển mạnh hơn khi không điều trị đúng cách và kịp thời.

Về cơ bản, mụn không gây nguy hiểm cho sức khỏe, không đau nhức hay sưng đỏ da. Nhưng cũng có một số trường hợp mụn bị nặn sai cách, sử dụng các sản phẩm trị mụn chưa đúng làm chúng chuyển sang giai đoạn nặng. Khi này, mụn có thể thành mụn viêm như các loại mụn trứng cá thông thường khác.

Mụn đầu đen rất dễ chẩn đoán, theo đó, khi tới bệnh viện thăm khám để được kê đơn thuốc điều trị, các bác sĩ sẽ quan sát bằng mắt thường trước. Dựa vào các dấu hiệu bên ngoài có thể đánh giá dễ dàng mức độ và tính chất của các nốt mụn.

Ngoài ra, ở một số trường hợp, bên cạnh việc trao đổi về những loại thuốc trị bệnh bạn đang dùng, các bác sĩ sẽ cho thực hiện xét nghiệm kiểm tra nếu nghi ngờ có sự rối loạn nội tiết tố.

Sau khi đã xác định được nguyên nhân nổi mụn đầu đen, tình trạng da cũng như các thuốc đang sử dụng, liệu trình trị mụn hiệu quả nhất sẽ được bác sĩ kê đơn chi tiết.

Mụn đầu đen có thể điều trị theo nhiều phương pháp khác nhau, tùy theo tình trạng mụn cũng như nguyên do khởi phát, bác sĩ sẽ tư vấn liệu trình thích hợp nhất. Các cách chữa mụn được áp dụng phổ biến hiện nay gồm:

Thuốc Tây chữa mụn đầu đen

Tây y kết hợp nhiều loại thuốc trong trị mụn đầu đen, bao gồm cả kem bôi, thuốc uống. Đơn thuốc sẽ có sự khác biệt giữa từng người, trong đó những thuốc được chỉ định nhiều nhất gồm:

Nhóm thuốc bôi:

• Thuốc kháng sinh: Có công dụng làm giảm các biểu hiện viêm nhiễm, sưng đỏ khi mụn đầu đen đã phát triển nặng, vi khuẩn sinh sôi mạnh mẽ trên da.
• Salicylic acid: Thuốc giúp làm thông thoáng, sạch các lỗ chân lông, ngăn chặn bụi bẩn, vi khuẩn, bã nhờn và da chết tích tụ. Tuy nhiên những người da quá mẫn cảm có thể bị kích ứng nhẹ.
• Retinoids: Được bào chế theo dạng kem hoặc gel giúp giảm mụn đầu đen và nhiều loại mụn khác. Thuốc phát huy công dụng nhanh chóng nhưng đồng thời có thể làm da bị nổi mẩn đỏ, da khô ráp và bong tróc, nhạy cảm hơn trước tác động của ánh nắng với những người có làn da đen, da nâu.
• Dapsone 5%: Thuốc giảm các nốt mụn nhanh, làm sạch lỗ chân lông, kích thích da đào thải độc tố nhưng cũng làm da bị khô hơn.
• Axit Azelaic: Cũng có cả dạng gel và kem bôi, cho tác dụng trị mụn đầu đen, đánh bật mụn trứng cá, được sản xuất từ men có khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ. Thuốc cho thấy hiệu quả rõ rệt chỉ sau một vài lần sử dụng nhưng đồng thời cũng có tác dụng phụ, da có thể xuất hiện các dấu hiệu kích ứng ở mức nhẹ.

Nhóm thuốc uống:

• Kháng Androgen: Thuốc kháng Androgen khắc phục mụn đầu trong thời gian ngắn, thường sẽ dùng Spironolactone. Thuốc thường được dùng cho nữ giới tuổi vị thành niên hoặc phụ nữ.
• Kháng sinh: Chỉ được sử dụng theo liệu trình ngắn, thường được bác sĩ yêu cầu uống kết hợp với Benzoyl Peroxide. Một số loại kháng sinh sử dụng phổ biến cho người bị mụn đầu đen gồm: Tetracycline (minocycline, doxycycline) và nhóm Macrolid (erythromycin, azithromycin). Thuốc sẽ hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, chủ yếu cho nhóm bệnh nhân bị mụn trung bình hoặc nặng. Tuy nhiên, kháng sinh có thể làm làn da bị nhạy cảm hơn với ánh nắng, vì vậy chỉ dùng khi bác sĩ chỉ định.

Công nghệ hiện đại

Các công nghệ kỹ thuật hiện nay được phát triển mạnh mẽ để điều trị mụn đầu đen, nổi bật có thể kể tới như:

• Blue light: Kỹ thuật trị mụn đầu đen Blue Light có nguồn gốc từ Mỹ, giúp điều trị mụn đầu đen hiệu quả. Các vi khuẩn sinh sôi trên da đều bị tiêu diệt hiệu quả, giảm tiết dầu nhờn, nang lông được loại bỏ sạch sẽ bụi bẩn và tế bào chết. Nguồn ánh sáng quang học với xung động lớn từ các thiết bị đảm bảo an toàn với da, đồng thời còn giúp trị thâm mụn, dưỡng da thêm khỏe mạnh và săn chắc hơn.
• Oxy Led: Sử dụng nguồn ánh sáng đèn Led cùng các tinh chất để loại bỏ mụn sau khoảng vài lần thực hiện. Mụn đầu đen được loại bỏ tận gốc, da cải thiện sáng màu hơn, mờ thâm sẹo, làn da có sự sáng mịn đều màu rõ rệt. Ngoài ra, cấu trúc da cũng được củng cố thêm khỏe mạnh hơn, săn chắc hơn.
• Oxy Jet 2: Hiện nay Oxy Jet 2 được ứng dụng rất phổ biến tại các cơ sở thẩm mỹ. Đây là phương pháp loại bỏ mụn đầu đen nhờ vào xung ánh sáng xanh, có tác dụng trị mụn đầu đen tận gốc, cân bằng hoạt động tiết dầu nhờn, giữ da có độ ẩm phù hợp, giảm các vết thâm mụn, lỗ chân lông được làm sạch tốt hơn. Ngoài ra, làn da còn được duy trì sự căng bóng và sáng mịn hơn, mụn đầu đen hạn chế khả năng tái phát.

Mẹo dân gian

Có khá nhiều cách trị mụn đầu đen tại nhà được ứng dụng với hiệu quả tốt, công dụng rõ rệt, nguyên liệu dễ kiếm và giá thành rẻ. Ví dụ như:

• Mật ong: Rửa mặt sạch sẽ rồi thấm khô, lấy một lượng vừa đủ mật ong nguyên chất rồi thoa đều lên da. Sau 15 phút, sử dụng nước ấm để làm sạch lớp mật ong trên da cẩn thận. Cách làm này có thể duy trì đều đặn 2 - 3 lần hàng tuần giúp cho mụn biến mất nhanh chóng.
• Baking soda: Chuẩn bị 1 thìa baking soda và 1 thìa nước lọc, pha 2 nguyên liệu với nhau. Vệ sinh da mặt rồi chấm đều hỗn hợp lên da. Qua 15 phút, khi hỗn hợp đã khô, dùng nước mát rửa mặt cho thật sạch, kết hợp động tác xoa da nhẹ nhàng để nhân mụn được bật ra dễ dàng hơn. Sử dụng baking soda tối đa 3 lần mỗi tuần, với người có da nhạy cảm chỉ nên dùng 2 lần.
• Kem đánh răng: Chuẩn bị kem đánh răng trắng và bàn chải răng sạch, sợi lông mềm. Rửa mặt với sữa rửa mặt thường dùng, thấm khô da và thoa đều kem đánh răng lên vùng da có mụn đầu đen. Tiếp theo, dùng bàn chải để chà nhẹ nhàng giúp các nhân mụn đầu đen được bật ra ngoài. Sau đó, đợi khoảng 10 phút rồi dùng nước ấm rửa lại mặt, sau đó kết thúc bằng lớp nước mát để làm se khít lỗ chân lông. Mỗi tuần dùng kem đánh răng 2 lần.
• Trứng gà: Sử dụng 1 quả trứng gà để ở nhiệt độ phòng, tách lấy phần lòng trắng trứng và đánh tan. Vệ sinh da và thoa đều lòng trứng lên da. Để khô tự nhiên rồi rửa mặt thật sạch với nước ấm. Nên duy trì cách trị mụn đầu đen này mỗi tuần 3 lần.

Thuốc Đông y

Có thể sử dụng các bài thuốc trị mụn đầu đen từ các thảo dược tự nhiên quý hiếm, an toàn với sức khỏe như sau:

Bài thuốc số 1:

• Dược liệu: Đương quy, đẳng sâm, sâm quy, tang bạch bì, kim ngân hoa, diệp hạ châu, sinh địa, bông lá đề
• Cách dùng: Bài thuốc sắc với lượng nước vừa đủ, nước thuốc chia theo các bữa sáng, trưa và tối, uống đều đặn trong khoảng 1 tháng để thấy sự thay đổi tốt nhất.

Bài thuốc số 2:

• Dược liệu: Kinh giới, chi tử, hoàng cầm, liên kiều, bồ công anh, sinh địa, huyền sâm, hoàng liên, cam thảo, hồng hoa.
• Cách dùng: Cho vào thuốc 6 bát nước, sắc đến khi phần nước cạn còn 1 bát con. Chia thuốc thành 3 bữa uống và nên hâm ấm lại thuốc trước khi dùng để thuốc dễ hấp thụ.

Bài thuốc số 3:

• Dược liệu: Bồ công anh, sinh địa, cam thảo, ý dĩ, xích thược, nhân trần, hoàng cầm, đại hoàn, xa tiền thảo, sơn chi, hoàng bá.
• Cách dùng: Cho thuốc vào ấm sắc cùng 800ml nước đến khi cạn còn khoảng 300ml. Thuốc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang cho tới hết liệu trình.

Loại mụn này có thể ngăn ngừa với các biện pháp đơn giản như:

• Luôn vệ sinh da mặt sạch sẽ hàng ngày với tẩy trang và rửa mặt 2 lần vào các buổi sáng, tối.
• Sữa rửa mặt cần lựa chọn loại phù hợp, pH tương thích với da, khi rửa kết hợp massage nhẹ nhàng để mụn đầu đen có thể tự cuốn ra ngoài.
• Tẩy da chết mỗi tuần 1 - 2 lần tùy thuộc vào nhu cầu cũng như sản phẩm bạn đang sử dụng. Kết hợp thêm xông hơi thảo dược cũng giúp đẩy mụn đầu đen rất tốt, da khỏe hơn, căng bóng hơn, các lỗ chân lông cũng có thể thu nhỏ.
• Bất cứ mỹ phẩm nào bạn sử dụng đều cần chú ý kỹ tới bảng thành phần, không dùng những sản phẩm có gốc dầu khoáng hay làm da bị quá khô, kích ứng bởi những yếu tố gây hại.
• Thoa kem chống nắng đầy đủ cho da và che chắn cẩn thận khi ra ngoài để hạn chế những tác động tiêu cực từ môi trường.
• Chế độ ăn uống cần sử dụng nhiều rau củ xanh, các loại thực phẩm tốt cho làn da, chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ, chất chống oxy hóa. Tránh các thực phẩm dầu mỡ, những món ăn có nhiều gia vị đường muối hoặc đồ cay nóng, đồ chứa chất kích thích.
• Duy trì việc uống nước đầy đủ hàng ngày, đặc biệt khi hoạt động nhiều cần bổ sung nhiều nước hơn để da luôn có độ ẩm tốt, giảm thiểu việc tiết dầu thừa gây bết bí làn da.

Mụn đầu đen là loại mụn rất dễ xuất hiện và có thể kéo dài dai dẳng mãi. Để loại bỏ triệt để cần nắm được các kỹ thuật chăm sóc da khoa học, sử dụng mỹ phẩm, thuốc hợp lý. Kết hợp với các thói quen ăn uống, sinh hoạt điều độ, lành mạnh sẽ giúp làn da cải thiện tốt, sức đề kháng của da cũng được nâng cao, mụn từ đó ít có nguy cơ hình thành.