Khô Âm Đạo

Khô âm đạo hay khô hạn vùng kín là tình trạng thành âm đạo thiếu chất bôi trơn khiến vùng kín bị khô, không đủ lượng dịch nhầy để bảo vệ âm đạo trước sự xâm nhập của vi khuẩn, gây cảm giác khó chịu, đau rát trong quá trình quan hệ tình dục.

Estrogen, hormone sinh dục nữ đảm nhiệm vai trò tăng tiết dịch nhờn ở âm đạo, giúp âm đạo duy trì độ ẩm, có tính đàn hồi và mềm mại. Khi nồng độ estrogen suy giảm, các chất nhờn âm đạo ít đi, không sản xuất đủ cho âm đạo và gây ra khô rát, thành âm đạo mỏng đi.

Tình trạng khô âm đạo là triệu chứng điển hình ở thời kỳ tiền mãn kinh. Sau giai đoạn này, khô hạn vùng kín sẽ diễn ra thường xuyên, nhiều trường hợp gặp phải tình trạng teo âm đạo.

Nguyên nhân chính khiến âm đạo bị khô đó là sự suy giảm của nồng độ estrogen. Tuổi càng cao, nồng độ estrogen sẽ sản xuất ít đi. Điều này dẫn tới việc kết thúc kinh nguyệt trong thời gian tiền mãn kinh. Ngoài ra có một số nguyên nhân khác như:

• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú: Trong giai đoạn này, nồng độ estrogen giảm xuống kéo theo dịch nhờn âm đạo giảm.
• Hút thuốc lá: Thói quen này ảnh hưởng tới lưu lượng máu đến các mô của cơ thể, bao gồm cả âm đạo.
• Căng thẳng, stress quá mức: Tinh thần không ổn định làm khó đạt được hưng phấn, hạn chế tiết dịch âm đạo. Căng thẳng có thể gây ra quá trình viêm khác trong cơ thể, ảnh hưởng tới lưu lượng máu hoặc hệ thống thần kinh dẫn truyền.
• Dung dịch vệ sinh: Các thành phần có trong dung dịch vệ sinh vùng kín có thể làm khô các mô âm đạo. Nhiều chị em thụt rửa âm đạo sâu cũng làm cho vùng kín khô hơn.
• Sử dụng thuốc tránh thai: Loại thuốc này làm giảm nồng độ estrogen và gây ra khô âm đạo.
• Sử dụng thuốc histamin: Thuốc kháng histamine làm ngăn chặn tác động của các phản ứng dị ứng, ngăn chặn những phản ứng điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm bôi trơn âm đạo.
• Thuốc chống trầm cảm: Một số loại thuốc chống trầm cảm như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) và thuốc chống trầm cảm ba vòng, có thể gây ra tác dụng phụ gây khô âm đạo.
• Mắc hội chứng Sjogren: Đây là tình trạng rối loạn tự miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất độ ẩm cho cơ thể.
• Phương pháp hóa trị/xạ trị: Những người đang dùng các phương pháp hóa trị, xạ trị để điều trị ung thư có nguy cơ cao mắc khô âm đạo.
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng: Vì lý do nào đó, bác sĩ chỉ định cắt bỏ buồng trứng, hiện tượng thiếu hụt hormone sinh dục nữ có thể gây ra hiện tượng khô âm đạo và đau khi quan hệ tình dục.

Khô âm đạo là bệnh lý có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi khác nhau do lượng estrogen thấp hoặc do nhiễm trùng. Những trường hợp dễ bị bệnh gồm:

• Phụ nữ sau tuổi 30.
• Phụ nữ sau sinh.
• Phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh.
• Phụ nữ sau phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng.

Khô âm đạo khiến chị em phụ nữ luôn cảm thấy khó chịu ở vùng âm đạo và vùng chậu. Một số triệu chứng phổ biến người bệnh có thể gặp như:

• Khô rát vùng kín, đau hoặc nóng khó chịu: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi phụ nữ bị khô hạn.
• Bị ngứa âm đạo: Vùng kín ngứa ngáy, bứt rứt làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và chất lượng cuộc sống, mất tự tin trong đời sống chăn gối.
• Chảy máu khi yêu: Không chỉ khiến chị em thấy bứt rứt, khó chịu mà còn gây chảy máu khi quan hệ. Chị em cần hết sức lưu ý nếu gặp phải các triệu chứng này.
• Thường xuyên bị viêm nhiễm vùng kín: Khô hạn khiến môi trường âm đạo không ổn định, niêm mạc âm đạo cũng trở nên yếu hơn tạo điều kiện thuận lợi khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và phát triển trong âm đạo và gây ra các bệnh viêm nhiễm phụ khoa.

Mặc dù khô âm đạo không gây nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng tới đời sống tình dục của chị em. Nếu tình trạng này không được cải thiện sẽ gây ra một số ảnh hưởng tới sức khỏe của chị em như:

• Ảnh hưởng đến tinh thần, khiến nhiều phụ nữ suy giảm ham muốn: Khô âm đạo gây ra tình trạng đau, khô rát khi quan hệ. Nếu tình trạng này kéo dài khiến chị em sợ “yêu”, mất dần ham muốn tình dục.
• Làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa: Như đã nói ở trên, âm đạo khô khiến quan hệ tình dục dễ gây tổn thương, đau rát, sưng tấy, chảy máu âm đạo. Dịch nhờn tiết ra ít làm mất cân bằng độ pH tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh dễ dàng tấn công, gây viêm phụ khoa.
• Giảm khả năng thụ thai: Mặc dù khô âm đạo không gây vô sinh nhưng đây cũng là nguyên nhân khiến quá trình thụ thai trở nên khó khăn. Từ đó làm giảm khả năng thụ thai ở phụ nữ.
• Bị teo âm đạo: Tình trạng khô hạn kéo dài khiến niêm mạc âm đạo đàn hồi kém, màng âm đạo mỏng dần, từ đó gây ra hiện tượng teo âm đạo.
• Ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình: Khô hạn làm chị em khó chịu, đau rát, ảnh hưởng tới cảm xúc của bạn đời khi quan hệ, không thỏa mãn nhu cầu tình dục. Tình trạng này gây ra những bất đồng và rạn nứt tình cảm vợ chồng.

Để chẩn đoán bệnh khô âm đạo, các bác sĩ có thể thực hiện việc thăm khám và xét nghiệm sau đây:

• Kiểm tra vùng chậu: Bác sĩ kiểm tra trực quan sinh dục bên ngoài, âm đạo, cổ tử cung
• Pap test: Thu mẫu tế bào ở cổ tử cung để kiểm tra bằng kính hiển vi. Ngoài ra bác sĩ cũng có thể lấy mẫu từ các chất tiết âm đạo để kiểm tra các dấu hiệu của viêm âm đạo hoặc kiểm tra thay đổi âm đạo liên quan tới thiếu hụt estrogen.
• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm mẫu nước tiểu, phân tích cho điều kiện tiểu.

Có nhiều cách để tăng dịch nhờn âm đạo từ áp dụng các mẹo dân gian, uống thuốc Tây cho tới dùng thuốc Đông y. Chị em có thể tham khảo các cách điều trị khô âm đạo dưới đây:

Thuốc Tây chữa khô âm đạo

Sau khi thăm khám, nắm rõ được tình trạng, mức độ bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn cho chị em sử dụng một số loại thuốc, một số phương pháp trị khô hạn.

Phương pháp được áp dụng phổ biến nhất hiện nay đó là liệu pháp thay thế hormone estrogen. Liệu pháp này có tác dụng giúp thay thế những loại hormone mà cơ thể đã mất khả năng sản xuất, qua đó cải thiện các triệu chứng khó chịu của khô âm đạo.

Ngoài ra một số phương pháp bổ sung estrogen khác được bác sĩ chỉ định tình trạng âm đạo bị khô đó là:

• Thuốc đặt âm đạo có chứa Estradiol (ví dụ như Vagifem): Loại thuốc này có tác dụng làm dày niêm mạc âm đạo, tăng tiết dịch âm đạo, ngoài ra estrogen tạo ra lượng glycogen dồi dào, tiết ra acid lactic giúp môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, hạn chế vi khuẩn có hại. Do vậy, âm đạo không bị khô, viêm nhiễm.
• Vòng âm đạo có chứa Estrogen (Estring): Các bác sĩ sẽ đặt vào âm đạo bệnh nhân một chiếc vòng mềm và dẻo để tiết trực tiếp estrogen vào vùng mô của cơ quan này. Chiếc vòng này sẽ được thay mới 3 tháng/lần.
• Kem bôi âm đạo có chứa Estrogen (Premarin, Estrace): Chị em bôi trực tiếp dạng kem này vào âm đạo và duy trì đều đặn trong khoảng 1 - 2 tuần. Sau đó sẽ giảm tần suất xuống 1 - 3 lần/tuần.

Dùng thuốc để trị khô âm đạo được nhiều người lựa chọn bởi hiệu quả mang lại nhanh nhưng thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ, ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh. Vì vậy, chị em không nên tự ý sử dụng thuốc hoặc mua thuốc và sử dụng tại nhà mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Mẹo dân gian

Đây là phương pháp điều trị khô âm đạo được nhiều chị em lựa chọn bởi an toàn, lành tính, dễ thực hiện và cũng tiết kiệm chi phí. Những mẹo dân gian chị em có thể áp dụng đó là:

• Chữa khô âm đạo bằng lá trầu không: Rửa sạch một ít lá trầu không và cho vào nồi đun sôi. Cho nước lá trầu không ra chậu nhỏ hoặc xô và ngồi vào đó để xông vùng kín. Chị em xông từ 15 - 20 phút cho tới khi nước nguội hẳn. Ngoài ra cũng có thể xay nhuyễn lá trầu không, thêm một chút nước ấm, lọc lấy nước và vệ sinh vùng âm đạo.
• Uống sữa đậu nành: Ngâm đậu qua đêm, nhặt bỏ vỏ rồi cho vào máy xay sinh tố cùng 1 lít nước. Lọc bỏ bã và đun sôi phần sữa trong khoảng 3 phút. Chị em thêm một chút đường vào và uống 3 lần/ngày trước mỗi bữa ăn.
• Rau sam và trứng gà trị khô âm đạo: Rau sam rửa sạch, giã nhỏ rồi vắt lấy nước. Trứng gà luộc và lấy lòng trắng dăm nhỏ và uống cùng nước rau sam. Nên sử dụng cách làm này sau mỗi bữa ăn để đạt được kết quả tốt nhất.

Mặc dù các mẹo giúp cải thiện tình trạng khô rát hiệu quả nhưng chỉ áp dụng với tình trạng bệnh nhẹ, không có tác dụng trị khỏi khô âm đạo. Do đó, khi áp dụng cách làm này, chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, không nên lạm dụng các phương pháp này.

Ngoài áp dụng các biện pháp điều trị như trên, các bạn cũng cần lưu ý một số điều sau đây để tình trạng bệnh nhanh chóng được cải thiện.

• Bị khô âm đạo nên ăn gì? Chị em cần xây dựng chế độ ăn uống điều độ, khoa học, bổ sung thêm nhiều rau xanh, các loại hoa quả tươi giàu các vitamin A, C, E (đỗ, đậu, ổi, đậu nành,  cải xanh, bí ngô, cà rốt, bưởi, kiwi, mầm đậu nành, sữa…). Tránh ăn các loại thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, đồ uống có cồn và cafein,...
• Uống đủ lượng nước khuyến cáo mỗi ngày từ 1,5 - 2 lít. Ngoài ra chị em cũng có thể uống kết hợp các loại nước ép hoa quả.
• Tránh dùng các sản phẩm gây kích ứng cho âm đạo.
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao điều độ, tham gia tập yoga, khiêu vũ,...
• Giữ tinh thần luôn vui vẻ, thoải mái, tránh căng thẳng, stress.
• Vệ sinh âm đạo sạch sẽ, đúng cách. Không nên thụt rửa quá sâu vào âm đạo.
• Kiểm tra và tái khám sức khỏe định kỳ để được theo dõi diễn biến các triệu chứng và tình trạng sức khỏe.

Trên đây là thông tin về khô âm đạo mà benhvienfavina muốn cung cấp thông tin đến quý độc giả. Mặc dù khô âm đạo không gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhưng gây ra những triệu chứng khó chịu, phiền toái do đó hãy thăm khám sớm để được tư vấn cách điều trị tốt nhất.