Gai cột sống là tình trạng cột sống xảy ra các tổn thương bởi gai xương, gây đau nhức, giảm khả năng vận động, làm sụt giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân nếu không được điều trị sớm. Nhưng hiện nay, nhiều người vẫn chưa thật sự hiểu về loại bệnh này.

Định nghĩa gai cột sống

Gai cột sống là bệnh lý xảy ra khi các đốt sống bị lắng đọng các gai xương, gây ra thoái hóa, ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới cả các mô và rễ thần kinh xung quanh. Người bệnh không chỉ bị đau nhức mà còn mất đi chức năng vận động, khả năng sinh hoạt thông thường cũng bị tác động. Ngoài ra, bệnh còn có thể dẫn tới bại liệt rất nguy hiểm.

Hiện nay, có khá nhiều vị trí cột sống bị gai, thoái hóa, trong đó, số bệnh nhân mắc gai cột sống cổ và lưng là nhiều nhất.

Gai đốt sống cổ

Gai đốt sống cổ là tình trạng hình thành các gai xương ở khu vực đốt sống cổ, kéo theo ảnh hưởng nghiêm trọng tới rễ thần kinh, động mạch, làm tổn thương các mô cơ bao quanh. Khi này, bệnh nhân sẽ xuất hiện đau nhức ở cả cổ, vai, gáy và lan xuống vùng cánh tay. Về lâu dài, khả năng cử động ở cổ bị giảm đi rõ rệt.

Gai cột sống lưng

Với trường hợp gai cột sống lưng, các đốt sống ở lưng sẽ bị gai xương gây chèn ép lên hệ thống cơ, rễ thần kinh, làm tổn thương các tế bào sụn khớp. Thông thường, bệnh sẽ khởi phát từ vùng thắt lưng đến cuối cột sống, đau nhức ở háng và cả chân.

Xem thêm định nghĩa: Bệnh thoái hóa khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh hiệu quả 

Gai cột sống là các gai xương hình thành tại đốt sống
Gai cột sống là các gai xương hình thành tại đốt sống

Nguyên nhân gai cột sống

Gai cột sống chủ yếu hình thành khi các đốt sống, hệ thống sụn khớp và đĩa đệm chịu quá nhiều áp lực chèn ép. Theo đó, nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh lý này gồm:

  • Khớp cột sống bị viêm mãn tính: Khi các bề mặt xương ở cột sống chịu nhiều ma sát sẽ tự xảy ra cơ chế điều chỉnh chủ động nhằm hạn chế áp lực này. Từ đây, giữa các đốt sống sẽ hình thành nên nhiều gai xương sau một thời gian xơ hóa.
  • Lắng đọng quá nhiều canxi: Các gai xương có thể hình thành bởi tình trạng lắng đọng canxi, đâm vào nhiều rễ thần kinh, dây chằng và tạo ra cảm giác đau nhức vô cùng.
  • Thoái hóa đốt sống: Là nguyên nhân phần lớn bệnh nhân gặp phải. Các đốt sống bị thoái hóa sẽ xảy ra cơ chế tự bù đắp canxi, nhưng thường có diễn biến không cân bằng, làm dư thừa canxi và hình thành gai xương. Trong khi đó, những nơi không được bù đắp đủ lại bị lõm đốt sống.
  • Chấn thương: Khi xương sống bị các chấn thương nghiêm trọng sẽ dễ gây ra viêm, thoát vị, kích thích các gai xương hình thành khá nhanh chóng.
  • Di truyền: Với những người bị di truyền gen đĩa đệm yếu sẽ dễ mọc gai xương ngay từ khi chưa tới tuổi lão hóa tự nhiên. Khi này, bệnh sẽ có diễn biến khá nhanh chóng và phức tạp.

Bệnh có thể xảy ra khi cột sống bị thoái hóa
Bệnh có thể xảy ra khi cột sống bị thoái hóa

Đối tượng mắc gai cột sống

Các nhóm đối tượng được xác định có nguy cơ bị gai cột sống nhiều nhất phải kể tới gồm:

  • Những trung niên, người tuổi tác đã cao.
  • Người thường làm các công việc khuân vác nặng nhọc.
  • Các trường hợp bị tai nạn, chấn thương nghiêm trọng ở cột sống.
  • Bệnh nhân có bệnh lý nền viêm cột sống mãn tính.
  • Người ngồi, đứng làm việc không đúng tư thế, người thừa cân béo phì.
  • Các đối tượng lạm dụng chất kích thích, bia, rượu, thuốc lá.

Đọc thêm: Bệnh Gai Cột Sống Có Chữa Được Không? Cách Điều Trị Nào Hiệu Quả Nhất?

Triệu chứng gai cột sống

Gai cột sống sẽ không thể hiện các biểu hiện ngay từ khi mới khởi phát, chỉ tới khi sau một thời gian dài, bệnh chuyển nặng và bệnh nhân đi thăm khám sẽ phát hiện cột sống có vấn đề. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến của gai đốt sống:

  • Mất cảm giác ở chân tay: Gai cột sống có ảnh hưởng nhiều tới rễ thần kinh và các mô cơ. Bệnh nhân sẽ bị tê bì, chân tay mất cảm giác, đôi khi mất khả năng cầm nắm các vật nhỏ, nhẹ.
  • Các cơn đau buốt: Cảm giác đau buốt có thể xuất hiện ở cổ hoặc lưng, nhức mỏi diễn ra thường xuyên. Bệnh càng về lâu dài càng gây đau nhiều hơn, số lần xuất hiện theo đó cũng tăng dần.
  • Đau nhức lan nhiều nơi: Gai đốt sống sẽ kéo cơn đau từ đốt sống cổ hoặc lưng sang khắp các chi và nhiều bộ phận khác, làm cản trở khả năng vận động và lao động của người bệnh.
  • Khả năng đại tiểu tiện mất kiểm soát: Bệnh gai cột sống còn có dấu hiệu gây rối loạn khả năng kiểm soát đại tiện và tiểu tiện bởi ống dẫn tủy bị thu nhỏ do sức ép từ gai xương. Tình trạng sẽ nghiêm trọng hơn khi các gai xương ngày càng phát triển mạnh.
  • Biểu hiện khác: Gai đốt sống cũng gây ra một số triệu chứng đi kèm khác như: Mồ hôi đổ nhiều, hô hấp khó khăn, huyết áp sụt giảm, cân nặng tụt nhanh và thường bị mệt mỏi, khó chịu.

Nên xem: Bị Gai Cột Sống Có Nên Uống Canxi? Bổ Sung Thế Nào An Toàn Nhất?

Bệnh nhân đau nhức quanh cột sống và nhiều vị trí khác
Bệnh nhân đau nhức quanh cột sống và nhiều vị trí khác

Biến chứng gai cột sống

Bệnh gai cột sống nếu chậm trễ trong việc điều trị hoặc áp dụng các biện pháp sai cách sẽ dễ gây ra những biến chứng gồm:

  • Bại liệt: Đây là biến chứng có nguy cơ xảy ra rất cao khi các dây thần kinh chịu sức ép lớn trong thời gian dài. Cơ thể bị liệt và mất hoàn toàn khả năng vận động, lao động.
  • Hẹp ống sống: Ống sống ngày càng thu hẹp do gai xương phát triển lớn, từ đó xuất hiện chứng tay chân tê bì, mất cảm giác.
  • Rối loạn tiền đình: Gai xương gây cản trở quá trình vận chuyển máu và oxy tới não, làm bệnh nhân rối loạn tiền đình với các biểu hiện rõ rệt gồm: Không đứng vững, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt.
  • Biến chứng khác: Mất ngủ kéo dài, cấu trúc cột sống biến dạng.

Đọc thêm thông tin: Dấu hiệu mất ngủ? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Chẩn đoán gai cột sống

Bệnh gai cột sống sẽ được chẩn đoán với các thiết bị máy móc hiện đại, kết hợp quá trình thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng để cho ra kết luận chính xác nhất. Cụ thể bệnh nhân sẽ được đánh giá bệnh tình với các phương pháp sau:

  • Chụp CT: Xác định vị trí đốt sống có gai xương, độ lệch đốt sống cũng như mức độ tổn thương ở quanh gai xương.
  • Chụp MRI: Nhằm đánh giá chi tiết tổn thương tại sụn, dây thần kinh.
  • Điện cơ EMG: Xác định mức độ tổn thương tại dây thần kinh thông qua các tín hiệu nhận được từ não bộ.
  • CT scan Myelogram: Tiêm vào ống sống thuốc cản quang giúp hình ảnh chiếu chụp thể hiện rõ ràng nhất.
  • Chụp X-quang: Sử dụng nhằm đánh giá độ chèn ép và sự phát triển của các gai xương.
  • Xét nghiệm máu: Thông qua đó loại trừ các nguyên nhân gây ra gai cột sống cũng như những bệnh lý về xương khớp khác.

Các kỹ thuật chiếu chụp sẽ được ứng dụng để chẩn đoán gai cột sống
Các kỹ thuật chiếu chụp sẽ được ứng dụng để chẩn đoán gai cột sống

Điều trị gai cột sống

Bệnh gai cột sống có thể điều trị bằng y học hiện đại, Đông y và các cách hỗ trợ giảm đau từ dân gian lưu truyền. Cụ thể gồm:

Tây y

Tây y sẽ có các loại thuốc và phương pháp phẫu thuật được áp dụng cho bệnh nhân như sau:

Nhóm thuốc uống, tiêm dùng nhiều nhất phải kể tới gồm có:

  • Thuốc giảm đau gây nghiện: Dành cho những bệnh nhân bị gai cột sống nặng, các cơn đau diễn ra dữ dội và những thuốc giảm đau khác đều không thể phát huy hiệu quả. Tuy nhiên thuốc dễ làm người bệnh bị lệ thuộc, khó dừng sử dụng.
  • Thuốc giảm đau thông thường: Cho hiệu quả giảm đau đối với mọi trường hợp bệnh nhân. Tuy nhiên, thuốc vẫn tồn tại một số tác dụng phụ gây hại cho cơ thể nếu dùng lâu dài.
  • Thuốc kháng viêm: Thường dùng theo dạng uống hoặc tiêm, kháng viêm hiệu quả, tác dụng nhanh chóng nhưng chỉ được dùng với liều lượng đúng theo đơn và phải có bác sĩ, y tá giám sát.
  • Thuốc giãn cơ: Sử dụng với mục đích giảm tải áp lực tại các rễ thần kinh và bó cơ quanh gai xương. Thuốc có thể sử dụng tùy theo dạng uống hoặc tiêm. Các độ tuổi khác nhau sẽ có liều lượng dùng khác nhau.
  • Sản phẩm hỗ trợ: Một số thực phẩm chức năng có thể được sử dụng để bổ sung các vi chất cần thiết cho việc tăng cường sức khỏe xương khớp, phục hồi tế bào tổn thương và hạn chế sự phát triển của gai xương.

Thuốc Tây dù sử dụng bất cứ loại nào đều cần có sự cho phép từ bác sĩ, bệnh nhân không tự kê đơn, đổi liều, đổi loại thuốc để tránh làm bệnh nghiêm trọng hơn, suy giảm chức năng nội tạng.

Nên xem: Danh sách 16 loại thuốc chữa gai cột sống tốt nhất thị trường

Phẫu thuật

Ngoài dùng thuốc, trong một số trường hợp, bệnh nhân cần phải thực hiện ca mổ. Các kỹ thuật phẫu thuật được ứng dụng chủ yếu hiện nay gồm có:

  • Mổ nội soi: Chỉ với một vết rạch nhỏ ở cột sống, ống nội soi sẽ được đưa vào bên trong với đầu camera siêu nhỏ và tiến hành xử lý các gai xương, các rễ thần kinh và bó cơ bị tổn thương. Kỹ thuật này có tính an toàn cao, tỷ lệ thành công lớn và cũng ít biến chứng nhất.
  • Phẫu thuật hở: Là phương pháp mổ xâm lấn diện tích lớn giúp phục hồi các dây thần kinh bị tổn thương, loại bỏ gai xương. Tuy nhiên bệnh nhân cần thời gian hồi phục sau ca mổ lâu hơn nội soi và cũng có nguy cơ nhiễm trùng cao nếu không chăm sóc tốt.
  • Các biện pháp khác: Bắt vít, laser hoặc cố định cột sống thắt lưng có thể được sử dụng tùy vào từng trường hợp bệnh nhân.

Các loại thuốc Tây sẽ được kết hợp để điều trị bệnh
Các loại thuốc Tây sẽ được kết hợp để điều trị bệnh

Thuốc Đông y trị gai cột sống

Thuốc Đông y có nhiều liệu trình điều trị gai cột sống được sử dụng phổ biến, áp dụng các loại dược liệu quý hiếm và an toàn. Bệnh nhân có thể tham khảo các bài thuốc chữa bệnh từ Đông y sau:

Bài thuốc số 1:

  • Vị thuốc: Quế chi, đẳng sâm, bạch thược, ngưu tất, hạ khô thảo, bạch truật, tơ hồng xanh,...
  • Cách dùng: Thuốc sắc với lượng nước vừa đủ, mỗi ngày dùng 1 thang cho tới khi hết liệu trình được hướng dẫn.

Bài thuốc số 2:

  • Vị thuốc: Thược dược, ý dĩ, ma hoàng, đại hoàng, quế chi, cát căn.
  • Cách dùng: Thuốc sắc với 6 bát con nước, đợi nước thuốc cạn còn ¼ sẽ lấy ra uống khi còn ấm. Chia thuốc làm 3 phần, 2 bữa sau cần hâm lại cho ấm trước khi dùng để đạt tối đa công dụng.

Bài thuốc số 3:

  • Vị thuốc: Đỗ trọng, lộc giác, đỗ trọng, hổ cốt, tam thất, sinh địa, tục đoạn, độc hoạt, long cốt.
  • Cách dùng: Đem thuốc sắc với 1 lít nước cho mỗi thang. Thuốc sắc cho tới khi cạn còn 2 bát con sẽ dừng lại và lấy ra để uống. Phần thuốc dùng hết trong ngày vào các buổi sáng, trưa, tối.

Bài thuốc số 4:

  • Vị thuốc: Hồng hoa, quế chi, đào nhân, phòng phong, khương hoạt, hoàng bá, độc hoạt, đương quy, xuyên khung, sài hồ.
  • Cách dùng: Thuốc sắc theo liều lượng 7 bát nước. Phần thuốc thu về nên uống khi còn nóng, mỗi ngày duy trì 1 thang cho tới khi hết liệu trình được hướng dẫn.

Thuốc Đông y cần kiên trì sử dụng
Thuốc Đông y cần kiên trì sử dụng

Mẹo dân gian

Các mẹo dân gian có thể sử dụng để hỗ trợ giảm cơn đau, tuy nhiên không nên phụ thuộc hoàn toàn vì không có khả năng trị khỏi gai đốt sống. Một số cách thường được chia sẻ sử dụng gồm:

  • Hạt đười ươi: Bệnh nhân tách hết vỏ hạt đười ươi, sau đó mang rửa sạch rồi cho vào nồi, thêm nước cùng một ít đường trắng nấu sôi. Phần nước thu được sẽ lấy ra uống như uống nước lọc, cần duy trì trong khoảng 3 tuần.
  • Ngải cứu: Dùng một nắm lá ngải cứu vừa đủ, đem ngâm và rửa sạch với nước muối loãng rồi đợi cho ráo hết nước. Cho lá ngải vào máy xay nhuyễn, thêm một chút nước lọc để ép lấy phần nước cốt. Nước ngải uống mỗi ngày 1 lần sẽ giúp giảm đau.
  • Đu đủ xanh: Bệnh nhân lấy 1 quả đu đủ xanh, rửa sạch, cắt phần đầu và cạo hết hạt khỏi ruột đu đủ. Đổ rượu trắng vào ⅔ trái đu đủ, đậy lại phần nắp bằng đầu đu đủ vừa cắt bỏ. Hấp cách thủy đu đủ trong 15 - 20 phút rồi lấy phần nước đó thoa lên khu vực đốt sống đang bị tổn thương.
  • Xương rồng: Sử dụng 2 - 3 bẹ xương rồng ba chia, rửa sạch, gọt bỏ phần gai rồi ngâm tiếp trong nước muối 15 phút. Sau đó cho xương rồng lên bếp nướng trong 3 - 5 phút và chườm lên cột sống.

Đọc thêm thông tin: Mổ Gai Cột Sống Là Gì: Phương Pháp, Chi Phí, Thời Điểm Và Lưu Ý

Ngải cứu giúp giảm đau hiệu quả
Ngải cứu giúp giảm đau hiệu quả

Phòng tránh gai cột sống

Bệnh gai cột sống có thể phòng ngừa khi bạn nắm được các biện pháp chăm sóc sức khỏe, thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp. Dưới đây là những hướng dẫn ngăn chặn chi tiết:

  • Sử dụng nhiều thực phẩm chứa canxi để xương khớp luôn chắc khỏe, hạn chế các tổn thương ở tế bào xương và sụn khớp. Nên ăn nhiều sữa, rau củ xanh, hải sản, cá hồi.
  • Nạp vitamin D qua các loại ngũ cốc, trứng, nấm, sữa giúp quá trình cơ hấp thụ canxi dễ dàng hơn.
  • Các thực phẩm có chất xơ cao sẽ ngăn chặn các cơn đau và có vai trò kháng viêm mạnh mẽ.
  • Tránh ăn thịt đỏ quá nhiều vì nguồn thực phẩm này có lượng purin lớn, dễ làm gia tăng lượng acid uric trong cơ thể dẫn tới hình thành gai xương ở cột sống và bàn chân.
  • Hạn chế các chất kích thích và đồ ăn nhiều muối, đường, dầu mỡ để quá trình bổ sung canxi không bị gián đoạn, không làm cân nặng gia tăng cũng như khiến xương khớp lão hóa nhanh hơn.
  • Trong quá trình nằm nghỉ ngơi, ngồi, đứng làm việc hãy chú ý tới tư thế sao cho phù hợp để không gây áp lực lớn lên các khớp xương. Bạn cũng nên điều chỉnh cân nặng sao cho khoa học, tránh để bị thừa cân béo phì.
  • Không nên chơi các môn thể thao có cường độ mạnh hoặc khuân vác nhiều đồ nặng để tránh làm tổn thương cột sống.
  • Nên lựa chọn các loại đệm nằm có độ đàn hồi tốt, giúp bảo vệ cột sống, tránh làm cong vẹo hoặc gia tăng áp lực lên các đốt sống và đĩa đệm.
  • Khi xảy ra chấn thương ở cột sống cần nhanh chóng điều trị, tuyệt đối không chủ quan chậm trễ sẽ dễ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho xương khớp và sức khỏe nói chung.

Gai cột sống là bệnh lý xương khớp khá nguy hiểm, trực tiếp đe dọa tới khả năng vận động, lao động của bệnh nhân nếu không chữa trị hợp lý. Người bệnh khi nhận thấy các triệu chứng đau nhức bất thường tại cột sống cần nhanh chóng tới bệnh viện thăm khám, luôn thực hiện theo đúng chỉ dẫn từ các bác sĩ để giúp bệnh thuyên giảm tốt nhất.

Xem thêm: Bệnh Thoát Vị Đĩa Đệm Là Gì? Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị Bệnh Hiệu Quả

Dịch vụ & Giải pháp

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.